Gra o szczęście - co to znaczy odczuwać emocje?

Korek w drodze do pracy, nieubłagane deadline’y, a do tego deszcz za oknem… Drobne czynniki, wzbudzające gniew, frustrację lub wzmożoną złość. Bywają jednak dni, kiedy zwykły śpiew ptaków za oknem może przywoływać promienny uśmiech na pochmurnej twarzy. Radość, strach, złość – to tylko drobne ziarnka piasku w morzu przykładów emocji jakie można wymienić.

Czym jest emocja?

Emocja jest zwykle wynikiem świadomej lub nieświadomej oceny wydarzenia, która jest odczuwalna jako pozytywna, bądź negatywna. Jej istotą jest uruchomienie gotowości realizacji działania, w odpowiedzi na subiektywne doświadczenia sytuacji. Amerykański psycholog Paul Ekman wyróżnił sześć podstawowych emocji, z którymi mamy do czynienia w życiu codziennym: strach, złość, smutek, radość, wstręt i zaskoczenie. Zdaniem psychologów, pozostałe stany emocjonalne, które potrafimy zdefiniować, stanowią mieszankę emocji podstawowych, a ich ekspresja pozostaje pod silnym wpływem czynników kulturowych.

„Wiem, że odczuwam złość, ale skąd mój organizm o tym wie?”

W odpowiedzi na bodźce ze świata zewnętrznego, organizm reaguje poprzez uruchomienie systemów samoregulacji, dzięki czemu ludzie (a także zwierzęta) nie wykonują jedynie odruchowych reakcji na zdarzenia. Generują wzorce planów działania, charakterystyczne dla całego gatunku. O ile więc człowiek kontroluje reakcję mechanicznego ataku wobec uporczywego komara, latającego nieubłaganie wokół ucha, o tyle nie jest w stanie wolicjonalnie zarządzać gospodarką hormonalną.

            Amerykański psycholog Carroll Izard wyróżnił cztery systemy aktywacji emocji: neuronalny, sensoryczny, motywacyjny, poznawczy. Systemy te mają strukturę hierarchiczną, a pierwsze sygnały zwiastujące zmiany rozpoczynają się na poziomie neuronalnym, którego elektryczna stymulacja pewnych struktur neuronalnych może wywołać różne reakcje w organizmie, takie jak:

• reakcje somatyczno-motoryczne: zmiana ekspresji twarzy, postawy ciała
• reakcje uśredniane przez autonomiczny układ nerwowy: zmiana aktywności serca, wielkości źrenic
• reakcje typu aktywacyjnego: ospałość, ożywienie
• zachowania instrumentalne: atak, ucieczka

Znaczenie długości stanów emocjonalnych

Eksperci z dziedziny psychologii Keith Oatley i Jennifer M. Jenkins, zauważyli różnice pomiędzy poszczególnymi stanami emocjonalnymi na podstawie okresu czasu w jakim występują. W związku z tym, możemy wyróżnić:

• Ekspresje i emocje werbalizowane, które trwają od kilku sekund do godziny. Według Ekmana, długotrwałe ekspresje, trwające między 5-10 sekundami, są niemal zawsze fałszywe, ponieważ większość emocji spontanicznych trwa znacznie krócej.

• Nastrój, czyli długotrwały stan emocjonalny, trwający przez godziny, dni lub tygodnie. Jest mniej zróżnicowany treściowo od emocji, gdyż człowiek przeżywa zwykle nastroje pozytywne lub negatywne, podwyższone lub obniżone. Nastrój pełni funkcję organizacji zachowań.

• Zaburzenia emocjonalne to inaczej określenie stanów emocjonalnych, trwających dłużej niż nastrój, przez całe tygodnie, miesiące, a nawet do wielu lat. Zaburzenia emocjonalne stanowią subiektywne, nieprzyjemne odczucia, przeszkadzające człowiekowi w efektywnym funkcjonowaniu. Przykładowymi zaburzeniami emocjonalnymi są depresja, mania czy szeroko rozumiane zaburzenia lękowe takie jak fobie czy napady paniki.

• Cechy osobowości. Na osobowość składa się zespół trwałych cech i aspektów, które mogą trwać przez całe życie, np. nieśmiałość, neurotyzm, ekstrawersja, introwersja.

Test psychologiczny „JA I MOJE EMOCJE” jako podstawa przy identyfikacji emocji

Kluczem do walki z obniżonym nastrojem i negatywnymi emocjami jest umiejętność ich zdefiniowania i odnalezienia ich przyczyny. Niestety, na ten proces składają się zwykle złożone kroki, długie rozmowy, a należy pamiętać, że w przypadku złego samopoczucia, czas pełni kluczową rolę. Badanie stanów emocjonalnych u dzieci i dorosłych stanowi podstawę do pracy nad poprawą i kontrolą samopoczucia, co w połączeniu z pomocą odpowiedniego narzędzia diagnostycznego, stanowi fundament sukcesu poprawy funkcjonowania w społeczeństwie.

W odpowiedzi na zapotrzebowanie wśród psychologów, doradców zawodowych oraz pedagogów, firma Profi Competence stworzyła Testy psychologiczne „JA I MOJE EMOCJE”, narzędzie przeznaczone do identyfikacji emocji i nastawienia osoby badanej do świata. Dokładny raport, pełen bogatych opracowań wyników, zawiera rekomendacje specjalistów z dziedziny psychologii, które stanowią niezbędne wsparcie na drodze do uzyskania wewnętrznego spokoju oraz ustabilizowania rozwoju osobistego związanego z emocjonalnością.

Dlaczego to takie ważne?

Przy aktualnej sytuacji postpandemicznej na świecie, eksperci obserwują znaczny wpływ COVID-19 na funkcjonowanie ludzi w każdym wieku, od najmłodszych po najstarszych. Izolacja domowa, stres, zmiany trybu życia oraz permanentny strach o zdrowie i bezpieczeństwo najbliższych sprawił, że szczególnie młodzież w wieku nastoletnim odczuwa dzisiaj skutki pandemii. Odczuwanie emocji o ładunku pozytywnym jest budującą przyjemnością, która ma wpływ na nastrój człowieka, jednak warto mieć na uwadze, że zwykle to obniżone nastroje utrzymują się dłużej, gdyż ich ładunek jest silniejszy niżby się tego oczekiwało. Wówczas może dominować wysoki poziom niepokoju, a często również bezradności, z którą bez wątpienia spotkał się każdy człowiek. Test psychologiczny „JA I MOJE EMOCJE” pozwala określić stopień nasilenia danych emocji o ładunku ujemnym, takich jak wymieniona bezradność czy niepokój, ale również poczucie niższości czy stopień obniżonego nastroju osoby wykonującej test. Dodatkowo, wśród młodzieży warto zaobserwować poziom wrogich zachowań, do których możemy zaliczyć zachowania agresywne względem otoczenia oraz względem siebie. Każda z tych form powinna być alarmująca kiedy w grę wchodzą emocje o ładunku ujemnym, stąd fundamentalne znaczenie odgrywa obserwacja i określenie owych zmian w zachowaniu na wczesnym etapie ich występowania.

Czytelniku, zawalcz o swoje szczęście! Wykonaj Test „JA I MOJE EMOCJE”, zapoznaj się z rekomendacjami i wprowadź do swojego życia więcej słońca, które rozgoni burzowe chmury.