Dlaczego warto wybierać testy psychologiczne?

Testy psychologiczne są w nieustannym użyciu od 1905 roku i w dzisiejszych czasach są jedną z najchętniej wybieranych metod psychologicznych, ponieważ są źródłem naukowych informacji na temat osoby badanej. Na czym właściwie polegają testy psychologiczne i w jaki sposób różnią się one od testów nie psychologicznych, kwestionariuszy czy quizów w internecie?

Testami psychologicznymi określamy narzędzia lub też procedury, które mają na celu diagnozę badanej osoby. Na podstawie danych, których uzyskujemy w tych testach możemy dokonać obiektywnej, opartej na wyznaczonych standardach oceny danej osoby. Należy pamiętać, iż  testy psychologiczne nie służą jedynie ocenie zdrowia psychicznego, ale również predyspozycji i możliwości intelektualnych osoby badanej. 
Na rynku w sieci znajduje się wiele testów do badania osobowości, kompetencji czy predyspozycji i preferencji zawodowych. Jednak jak możemy rozróżnić czy dany test jest testem psychologicznym czy pseudo-testem. 

CZYM SĄ TESTY PSYCHOLOGICZNE?

Na początek przyjrzyjmy się definicjom tego, czym są testy psychologiczne:

1. Test psychologiczny to rodzaj narzędzia badawczego w psychologii. Jego celem jest uzyskanie reprezentatywnej próbki zachowań przyjętych za wskaźniki interesującej testującego cechy psychologicznej.

2. Test psychologiczny – narzędzie badawcze w psychologii pozwalające na uzyskanie takiej reprezentatywnej próbki zachowań, o których można przyjąć (np. na podstawie założeń teoretycznych lub związków empirycznych), że są one wskaźnikami interesującej nas cechy psychologicznej.

Powinno to być narzędzie obiektywne, wystandaryzowane, trafne, rzetelne i znormalizowane, wyposażone w reguły obliczenia wartości mierzonej cechy oraz jasno określające zakres i rodzaj dopuszczalnych zachowań ze strony diagnosty czyli zgodnie z zasadami Psychometrii. Psychometria zaś to dyscyplina psychologii, która zajmuje się teorią testów psychologicznych i ich praktycznym wykorzystaniem.

Przy wykorzystaniu testów mierzy się tzw. cechy, które mają status opisowy i są względnie stałym zachowaniem człowieka w różnych sytuacjach. Cechy są pojęciami psychologicznymi – nie istnieją realnie (jak np. inteligencja czy osobowość), dlatego trzeba je zoperacjonalizować, by móc dokonać właściwego pomiaru. Z faktu, iż mierzymy cechy wynikają bardzo ważne dla psychometrii konsekwencje.

Dobry test psychologiczny musi być trafny. Trafność to cecha testu psychologicznego, która oznacza, że test mierzy właśnie to, co miał zgodnie z intencjami twórców mierzyć. Druga cechą jest rzetelność czyli test psychologiczny powinien być rzetelny. Oznacza to, że mierzy precyzyjnie to co mierzy. Kolejną cechą testu psychologicznego jest Standaryzacja. Standaryzacja testu psychologicznego to ujednolicony sposób posługiwania się testem. Ma on zminimalizować zależność wyników testu od wpływów czynników ubocznych, takich jak zachowanie się osoby przeprowadzającej badanie oraz warunki, w których to badanie jest przeprowadzane, tak by na wynik w teście nie składał się wpływ warunków badania. Ostatnią ważną cechą testu jest normalizacja. Normalizacja testu to zabieg statystyczny polegający na ustaleniu zależności między wynikami uzyskanymi za pomocą danego narzędzia (np. testu, kwestionariusza), a wynikami średnimi w danej populacji (lub w interesującej badacza próbie). Normalizacja sprowadza się do przedstawienia wyniku surowego na tle ustalonych norm statystycznych, czyli przedstawienia go jako wyniku standardowego. Jeśli tworzy się nowy test, to po dokonaniu wszelkich koniecznych zabiegów musi ustalić się normy dla danej populacji, które pozwolą zrozumieć co oznacza wynik uzyskany przez konkretną osobę w tym teście. Normalizacja sprowadza się do przedstawienia wyniku surowego na tle ustalonych norm statystycznych, czyli przedstawienia go jako wyniku standardowego.

Trafność i rzetelność są szczególnie ważne w określeniu, czy dane narzędzie, jest wartościowym testem psychologicznym. Jeśli autor nie podaje jego trafności i rzetelności, to może oznaczać, że uzyskane wyniki z testu nie będą rzetelne i trafne, czyli ich interpretacja może być mylna. Taki test możemy zrobić tylko dla zabawy. Jeżeli chcesz zbadać swoją osobowość, predyspozycje, kompetencje to zawsze wybieraj narzędzia, testy psychologiczne, które zostały zbadane i stworzone na teoriach psychologicznych i które mają potwierdzenie w nauce.